Aan het begin van het nieuwe jaar is er altijd extra belangstelling voor ‘vastenkuren’ om het lichaam te ontgiften. Wat zou het mooi zijn als we dat niet alleen op individueel niveau doen, maar op wereldschaal. De planeet ‘ ontgiften’. Want gezondheid is immers een ondeelbaar begrip. We kunnen als mensen alleen gezond leven in een gezonde omgeving. Schone lucht, schoon water, schone- niet vervuilde- levende bodems.
We hebben er in een paar generaties tijd een behoorlijke puinhoop van gemaakt. De gevolgen worden met de dag meer zichtbaar en voelbaar. Neuroloog Bas Bloem waarschuwde dezer dagen nogmaals voor een Parkinson pandemie als we niet stoppen met de chemie in onze landbouw. Jaarlijks miljoenen kilo’s bestrijdingsmiddelen en kunstmest verstikken onze bodems letterlijk met een teveel aan stikstof en tal van moeilijk afbreekbare chemicaliën. Het ontneemt ons langzamerhand de adem.
Ik heb de afgelopen maanden twee nieuwe inzichten verworven aan de hand van een boek van Joanna Macy ,’Actieve hoop ‘genaamd en een fantastisch boek over schimmels van Merlin Sheldrake met de titel ‘Verweven levens’.
Het eerste boek heeft mij geleerd dat mensen maar moeilijk tot gedragsverandering komen, omdat we zien dat anderen dat ook niet doen en er dan vanuit gaan dat het allemaal wel losloopt. Macy schrijft over een experiment waarbij eerst één persoon in een kamer werd gevraagd een serie opdrachten te doen. Ondertussen werd er rook de kamer ingeblazen, Als snel kwam deze persoon in actie omdat het niet pluis leek. Als je dat zelfde experiment doet met meerdere mensen in een kamer blijven ze veel langer zitten, ze kijken om zich heen, zien dat de ander nog blijft zitten en denken dan dat het wellicht meevalt. Zo gaan we dus om met de klimaatcrisis, we rijden en vliegen en consumeren nog door alsof er niets aan de hand is.
Herstel van Individuele en collectieve gezondheid ligt verscholen in of wij ons willen voegen naar de intelligentie die in de natuur verscholen ligt en daarnaar durven handelen. En dan zijn schimmels wellicht onze beste partners en bereid om veel ontstane schade door milieuvervuiling ongedaan te maken. Dat we dankzij schimmels brood kunnen bakken en bier kunnen drinken is algemeen bekend. Maar dat schimmels in onze bodems eigenlijk het ‘echte’ (en zonder nepnieuws) wereldwijde web vormen dat ons leven in stand houdt dankzij tal van interacties met planten en bomen, laat Sheldrake in zijn boek aan de hand van tal van voorbeelden zien. En sommige soorten schimmels zijn zelfs niet te beroerd om de grootste gifbelten op te ruimen.
Luisteren, leren en meebewegen met de natuur is de troef die we als mensen nog altijd in handen hebben. Biodynamische boeren hebben dat goed begrepen. Wij kunnen hun daarbij steunen. Kies voor Demeter kwaliteit en laat hen niet alleen staan. Dan ontgift je niet alleen jezelf, maar tegelijk de aarde waar we van afhankelijk zijn.
Deze column is geschreven door Bert van Ruitenbeek, directeur Stichting Demeter, en verschijnt ook in de Krant van de Aarde
