Een ‘aardse’ respons op de manipulatie van het zaad en het woord

Soms bekruipt me het gevoel dat we met z’n allen langzaam maar zeker opgezogen worden in een zwart gat waarin alle energie verdwijnt. Het is een reactie op alle luchtfietserij en het vluchtgedrag dat ons omringt. Een korte opsomming: er is inmiddels geen verhouding meer tussen de waarde van de reële economie en de hoeveelheid geld in omloop. Daarom vallen er steeds vaker banken om, die vooral handelen in gebakken lucht.

Steeds meer jongeren vluchten in verslavende virtuele werelden via games of drugs. De allerrijksten – doorgaans rijk geworden met het aanjagen van de productie en verkoop van deels nutteloze en ecologisch onhoudbare consumptiegoederen – vermaken zich op kinderlijke wijze met ruimtereizen die hen doen geloven in een vlucht naar en leven op Mars. En dan zijn er natuurlijk ook nog eens steeds meer mensen op de vlucht als gevolg van sociale ellende en klimaatverandering, die weer veroorzaakt wordt door diezelfde doorgeslagen markteconomie. Bent u er nog?

Ondertussen neemt het escapistisch gedrag en de spraakverwarring Babylonische vormen aan. Een goed voorbeeld is de lobby voor deregulering van nieuwe technieken om op DNA-niveau planteigenschappen te kunnen manipuleren met o.a. CRISPR Cas. Het wordt aan de man gebracht met grote beloftes over voedselzekerheid en het verminderen van het gebruik van landbouwgif. Alsof we de basis voor ons voedselsysteem – namelijk gezonde ecosystemen en toegang tot grond en kapitaal voor de lokale bevolking – kunnen herstellen door aan enkele genen te sleutelen. Dat blijft altijd symptoombestrijding.

We hoeven maar even uit te zoomen om te weten dat deze techniek gebruikt gaat worden voor een nieuw verdienmodel voor de agro-industrie op basis van patenten op natuurlijke eigenschappen. Patenten die met veel juridisch machtsvertoon zullen worden verdedigd. Het zal daarmee eerder ondermijnend werken voor onze voedselzekerheid. Kleinschalige boeren komen er niet aan te pas in deze per definitie kapitaalintensieve teelten, en worden zo van hun land verdreven. Het zal monoculturen verder stimuleren en leidt – zoals inmiddels tientallen jaren ervaring met ggo-gewassen in Argentinië bewijst (kijk de aflevering van Zembla https://www.bnnvara.nl/zembla/artikelen/sleutelen-aan-zaad ) – juist tot een toename van het gebruik van landbouwgif. Ofwel, een totale verdraaiing van woorden en feiten. Niet alleen manipulatie van het zaad, maar ook van het woord.

Maar omdat CRISPR Cas best lekker klinkt en past bij het ecomodernistisch narratief dat we ons met deze technologie uit de crisis kunnen rommelen, is het een fijn soort droomvlucht zoals we die in de Efteling kunnen maken om even te ontsnappen aan alle onheilstijdingen over droogtes, overstromingen en hitterecords. En aangezien vrijwel niemand het aandurft om als ouderwets en anti-technologisch te worden versleten, gaan ook onze politici in de fantastische marketing voor deze droomvlucht mee.

De politiek heeft zelf nog geen idee over een alternatief voor ons huidige failliete systeem, en roepen daarom bij tal van misstanden en crises in de zorg en de landbouw hier en daar ‘sorry’ en huilen mee met de slachtoffers. Maar helaas zonder het systeem zelf als basis van de problemen aan de orde te stellen, of nog beter door leiderschap te tonen om te werken aan een nieuw en volhoudbaar narratief.

Wat kunnen we tegenover de lobby van de ecomodernisten zetten, die zelfs bioscoopfilms gefinancierd krijgen? Qua lobbykracht is zelfs de vergelijking van David en Goliath nog niet afdoende om de verhoudingen te beschrijven. Toch doet met name de lobby van de biodynamische landbouw in Brussel er alles aan om met handtekeningenacties en brieven de Europese Unie tot bezinning te brengen en te zorgen dat ook de ‘nieuwe ggo’s’ gewoon onder de bestaande definitie en regelgeving van ggo’s vallen. Met alle waarborgen waaraan voldaan moet worden inclusief etikettering op het voedsel.

Ook de biologische sector in Nederland ontwaakt onder aanvoering van de Odin-winkels, die een voorlichtingscampagne en handtekeningenactie gaan opzetten en ondertussen op de Demeter gecertificeerde coöperatieve Odin boerderij de Beersche Hoeve hard doorwerken aan het ontwikkelen van robuuste rassen op basis van biologische veredeling. Voor zaadgoed zonder patenten waar alleen kwekersrecht op mag gelden en die dus voor iedereen toegankelijk blijven.

Tegenover luchtfietserij en ontaarding – geen toeval dat de ecomodernisten ook altijd pleiten voor verticale landbouw en substraatteelt (dus niet in de volle grond) – hoort het weer aarden. We zijn immers ‘aardlingen’ en volledig afhankelijk van wat de bodems ons kunnen bieden. En mensen die trouw blijven aan de zorg voor de aarde, kijken een stuk vrolijker uit hun ogen dan diegenen die de gifspuit hanteren.

De landbouw kan zorgen voor oases van hoop en verbinding. De biodynamische landbouw heeft dat bij uitstek en inmiddels al bijna 100 jaar in haar DNA verankerd. Zonder genetische manipulatie welteverstaan, maar door het leven naar haar aard te koesteren en te verzorgen.

Bert van Ruitenbeek, directeur Stichting Demeter

Manifest Landbouwakkoord voor duurzame landbouw wereldwijd
Groene boeren: “Van gestrand Landbouwakkoord naar gedragen Voedselakkoord” 26 juni 2023
Share